TOLOSA

I.

TOLOSA

vulgo TOLOSA, urbs Hispaniae, in Guipuscoa provinciâ, prope Otium fluvium, satis culta, ad radices Pytenaeorum montium, et vix 4. leucis distans ab Oceano Cantabrico in Meridiem, uti a Fano S. Sebastiani, versus Montem S. Adriani totidem. A Gallis autem Tolosette dicitur, ad alterius Tolosae Occitanicae differentiam.

II.

TOLOSA

vulgo Tholouse, colonia et urbs Galliae Narbonensis in Aquitaniae confinio ad Garumnam fluv. Dicitur et Tholosa Tectosagum, Tolosatium, etc. Metropolis Aquitaniae, Archiepiscopa lis cum academia, et Parlamento; pulchritudine, amplitudine, et vetustate inter civitates Galliae primas. Tectosagum olim, opulentiâ sed perniciosâ inclitorum, caput. Colonia dem romanorum, ut prisca magnificentiae monumenta testantur. Postea sub Gothis, quibus eam Clodovaeus eripuit: sequentibus temporibus Comites habuit, Corsone a Carolo M. hâc dignitate ornatô, A. C 778. cui Gulielmus Simus sucessit. Raimundus postmodum VII. Iohannem heredem Alphonso, Comiti Pictaviensi, fratri Ludovic IX. elocavit, quibus absque prole defunctis, Philippus Audax, urbem oc. cupavit, A. C. 1271. quam Iohannes Rex coronae uniit, A. C. 1361. Patria fuit haec urbs virorum insignium, unde Palladia, Au sonio dicta, Epigr. 3. Parental. v. 6. qui de Aemilio Magno Arborio patruo suo, Sedato et Exsupero, Professoribus Tholosanis loquitut. Baudrando Tolosa, vulgo Toulouse Gallis, urbs est perampla Galliae, Occitaniae provinciae seu Languedocii caput, et Parlamenti sedes, in ipso limite Aquitaniae: ita eius pars minor trans Garumnam sluv. censeatur in Aquitania. Crescit in dies, estque empoporium celebre, 7. leuc. a Montalbano distans in meridiem, et 11. ab Ausciis in ortum. Sed longe a Tolosa victus fuit Attila a Merovaeo Rege Franciae, Theodorico Gothorum Rege, et Aetio Romanorum Duce. nempe in Catalaunicis campis, et prope Catalaunum urbem Campaniae ad Matronam fluvium, quidquid dicat Pau lus Diaconus in contrarium. Ad Tolosam autem nuper a Rege Ludovico XIV. inceptum fuit incile peramplum sumptu vere regiô, ut mediante Atace fluviô, Fresquelô, Sorâ, Lersô, aliisque minoribus ex monte Nigro profluentibus, lintres ab ipsa urbe Stagnum Magalonense et Setium montem usque in ora maris Med terranei pervenire possint, et vice ersâ a Setio monte ad tolosam, hincque per Garumnam, Burdegalam et Oceanum usque, maximo totius Occiraniae commodô: sicque Tolosa erit utriusque maris emporium, Oceani nempe et Mediterranei. Tolosanum Episcopum Notitia Episcopatuum Galliae quintô locô ponit, inter novem Episcopos Narbonensi, Bitterensi, Agathensi Lutevensique, quod mirêre, ei praelatis. Iohannes demum XII. Tolosam ad Metropolitanum sive Archiepiscopale extulit fastigiumk, et septem novas sedes ei attribuit, Apamiensem, Mirapicensem; S. Papuli, Montis Albani, Rivensem Lumberiensem et Vaurensem: veteremque provinciae Metropolitanum Narbonensem Carcaslone, Elenâ, Biterris, Agathâ, Leutevâ, Magalonâ, Nemausô, Uceciâ, antiquis sedibus ac Tomeriis S. Pontii et Electâ novis Episcopatibus suffragantibus contentum esle iussit. Vide Caes. l. 3. c. 20. Strab. l. 4. Plin. l. 3. c. 4. extr. Melam, l. 2. c. 5. Iustin. l. 32. c. 3. Ptol. l. 2. c. 10. Ammian Marcell. l. 15. Gregor. Turonens. Sidonium Apollin. Nic. Bertrandum, Gesta Tolosanorum. Anton. Noguerium, Histor. Tolos. Guil. Catel. Hist. Com. Tolos. Morer. Dection. Hist. Concilium hîc celebratum, A. C. 829. a Ludovico Pio Imperatore A. C. 863. conrra Iudaeos 1056. contra Simoniam etc. Purior Religio Urbi affulsit, saeculô 12. quô sub patrocinio inprimis Hildefonsi V. Aegidii Comitis et Tolosanorum, Petrus Bruisius, Henricus Monachus aliique salutaris doctrinae praecones docebant: Circa A. C. 1140. Unde crux in fideles sumpta, et

Raimundus Comes, dux illorum ab hostibus graviter preslus est, Simone Montfortiô Pontificiatum copiarum Antesignanô, in obsidione Tolosae, lapide occisô: saeculô 13. etc. Contra hos igitur Synodus ibidem celebrata, A. C. 1228. Cardin. Romanô praeside. Vide Morer. Diction. Hist. et Phil. a Limborch, qui Inquisitionem Tolosae primo introductam, a Dominico primo Inquisitore, circa A. C. 1208. 1212. 1215. Historiâ Inquisit. l. 1. c. 10. docet. ac de bellis contra Raymundum, patrem et filium, Comites Tholosanos, c. 11. sequ. prolixe agit: idemque primus luci dedit Librum Sententiarum Inquisitionis Tolosanae ab A. C. 1307. usque ad ann. 1323. Hinc Aurum Tholosanum, adagium est, in eum qui fatalibus malis afficitur: sive in eum, qui poenas dat sacrilegii, ut Caepioni Consuli Romano contigit, cum sacram pecuniam Tolosae abstulislet, quemadmodum Strabo, loc. cit. testatur. Summa auri erat 110000. pondo, (quorum quodlibet, non minus est 100. aureis num mis,) argenti vero quinquies decies cnntena milia, vide Cicer. l. 3. de Nat. Deor. c. 30. Gellium, l. 3. c. 9. et Iustin. loc. cit. Urbis huius clarissimae meminit Ausonius, in Claris Urbib. Epigr. 12.

Non unquam altricem nostri reticebo Tolosam,

Coctilibus muris quam circuit ambitus ingens;

Perque latus pulchrô praelabitur amne Garumna.

Plura, vide apud Hadr. Vales. in voce volcae Tectosages, ubi de Capitolio, Amphitheatro, Palatio, aliisque antiquitatibus Tolosanis

egregie disserit, item voce Apamiae, ubi de sedibus Metropoli huic suffragantibus; nec non supra in Tholosa.

Loca Dioecesi Tolosanâ comprehensa.

Alta Ripa. Aureolus mons Montoriol. Clarus Mons. Iudicatura Lauriacensis la Iugegerie de Lauraguez, vel Lauragois. Mons Acutus Montagut. Mons Goliardus Montgailhard. Mons Laureus. Pauliacum. Placentia. Sancta Fidis Sainte Foy. Vetus Tolosa Vieille Tolosa. Villa Franca. Villa Longa Ville Longue. Villa Nova. Vivaria.